بررسی میزان توجه به خشکسالی دریاچه بختگان و نقش آن در رفتار محیط‌زیستی و میزان فردگرایی مردم شهرستان استهبان

نویسندگان

دانشگاه یزد

چکیده

محیط‌زیست و منابع‌طبیعی بستر پیوند‌دهنده انسان و طبیعت به شمار می‌آیند. به همین دلیل، جامعه‌شناسان توجه خاصی به این‌ سیستم‌ها دارند و روابط متقابل آن‌ها را بررسی می‌کنند. دریاچه بختگان یکی از تفرجگاه‌های نزدیک شهرستان استهبان (بزرگترین باغشهر انجیر دیم جهان) در استان فارس و دومین دریاچه آب شور کشور است. متأسفانه در سال‌های اخیر در اثر خشکسالی و فعالیت‌های انسانی مشکلاتی برای این اکوسیستم به وجود آمده که بی‌توجهی به آن ها، آثار غیرقابل جبرانی در پی خواهد داشت. هدف اصلی پژوهش حاضر این است که وضعیت و تأثیرات ناشی از فرسایش و خشکسالی دریاچه را بر روی رفتار محیط‌زیستی و فردگرایی انسان‌های ساکن در اطراف آن با دیدگاهی جامعه‌شناسانه بررسی کند. تحقیق مورد‌ نظر از نوع پیمایشی و توصیفی و از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماری شامل جمعیت شهرستان استهبان با 66172 نفر و نمونه آماری 390 نفر از مردم شهر استهبان و دهستان خیر می‌باشند. روش نمونه‌گیری؛ خوشه‌ای چند مرحله‌ای است و تجزیه و تحلیل براساس نرم‌افزار SPSS22 انجام شده است. نتایج حاکی از این است که رابطه معناداری میان میزان توجه به خشکسالی و رفتار محیط‌زیستی مردم منطقه وجود دارد. اما میان فردگرایی و میزان توجه به خشکسالی رابطه معناداری به دست نیامد.

کلیدواژه‌ها


جولائی، ل. و کارنامی، ا. 1392. تالاب‌های فارس، اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان فارس. ص9-6 .
کیانی، ح. 1376.جغرافیای تاریخی استهبان، نشرمیرزای شیرازی. ص 13.
هاشمی‌تنگستانی، م.؛ بیرانوند، س. و طیبی، م. ح. 1392. آشکارسازی تغییرات دریاچه بختگان فارس در بازه زمانی 1335تا 1386، مجله محیط‌شناسی. سال 39. شماره 3. ص 199-189.
صالحی، ص. و قائمی‌اصل، ز. 1391. بررسی رابطه آموزش زیست‌محیطی و رفتارهای حفاظت از محیط‌زیست، فصلنامه آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار. سال اول. شماره 3.
صالحی، ص.؛ محمدی، ج.؛ میرمحمد تبار دیوکلایی، س. ا. و سرادی‌پور، ع. 1391. ارزیابی اثرات اجتماعی و محیط‌زیستی احداث و توسعه بندر فریدونکنار بر اجتماع محلی، فصلنامه آموزش محیط‌زیست. سال اول. شماره 4.
صفایی، ا. و ملک‌محمدی، ب. 1393. رهنمودهای نظریه بازی‌ها برای حکمرانی پایدار منابع آبی مشترک، مجله محیط‌شناسی. دوره 40. شماره اول. ص 138-121.
ضیاءپور، آ.؛ کیانی‌پور، ن. و نیکبخت، م.1391. تحلیل جامعه‌شناختی محیط‌زیست و رفتار افراد نسبت به آن در مناطق روستایی و شهری استان کرمانشاه، فصلنامه آموزش محیط‌زیست. سال اول. شماره 2. ص 67-55.
غزالی، س. و اسماعیلی، ع.1390. درونی‌سازی تأثیرات جانبی برداشت آب از چاه‌های کشاورزی اطراف دریاچه پریشان مطالعه موردی: گندم، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی. جلد 25. شماره 2. ص 171-161.
کاویانی‌راد، م. 1390. نسبت ژئوپلیتیکی امنیت زیست‌محیطی و توسعه پایدار دریاچه ارومیه، فصلنامه مطالعات راهبردی. سال 14. شماره اول. ص 147-115.
هاشمی، ز. و عطایی، ه.1390. پهنه‌بندی خشکسالی با استفاده از شاخص SPI و بررسی اثرات آن بر محیط‌زیست، فصلنامه علمی
محیط‌زیست. شماره 51.
مختاری، د. و صالح، ای.1393. بررسی آثار خشکسالی در منطقه سیستان و ساز و کارهای تعدیلی بکار گرفته شده توسط زیان‌دیدگان از خشکسالی، مقاله علمی- ‌پژوهشی.
مختاری‌ملک‌آبادی، ر.؛ عبداللهی، ع. و صادقی، ح. ر.1391. تحلیل و بازشناسی رفتارهای زیست‌محیطی شهری (شهر اصفهان) ، مقاله پژوهشی. دوره 5. شماره 18. ص 20-1.
حاتم‌حسینی و همکاران.1381. مدل‌سازی تعامل میان جمعیت، محیط‌زیست و منابع‌طبیعی، وبلاگ دکتر حاتم‌حسینی.
Inglehart, R. 1994. Cultural revolution in the developed industrial society.
Mayer, F. S, & Frantz, C. M. 2004. The connectedness to nature scale: A measure of individuals feeling in community with nature, journal of Environmental psychology. 24. pp: 503-515.
Mehmetoglu, M. 2010. Factors influencing the willingness to behave environmentally friendly at home & holiday settings, Scandinavian journal of Hospitality & Tourism. pp: 430-447.
Yulingzhang, Hong-lei, zhang, jie zhang, shaowen cheng. 2014. predicting residents pro-environmental behaviors at tourist sites, journal of Environmental psychology. pp: 131-146.  
P.irhttp://amar.fars.