حق برخورداری از آب و هوای سالم با تاکید بر وضعیت آب و هوایی خوزستان

نویسندگان

1 دانشگاه پیام نور

2 دانشگاه قم

چکیده

حق برخورداری از آب و هوای سالم و پاک یکی از زوایای حق بر محیط زیست سالم و پایدار است که ماهیتی فردی و جمعی دارد. بر اساس این حق، هر فرد انسانی حق دسترسی به آب کافی و سالم و تنفس در هوای پاک دارد که با سلامت و بهداشت جسمی و روحی بشر پیوندی اساسی دارد و بدون آن امکان ادامه حیات که بنیادی‌ترین حق بشری است با خطرات جدی مواجه می­شود. اسناد حقوق بشر در سطوح بین­المللی، منطقه­ای و ملی از حق برخورداری از آب و هوای سالم حمایت به عمل آورده است. پژوهش حاضر ضمن اشاره ای به جایگاه حق برخورداری از آب و هوای سالم در آموزه های اسلام، تلاش دارد از منظر نظام بین الملل، حقوق بشر و قواعد و مقررات حاکم بر محیط زیست جهانی و نیز قوانین محیط زیست جمهوری اسلامی ایران، این موضوع را بر وضعیت آب و هوایی استان خوزستان تطبیق دهد. در این مطالعه ضمن نشان دادن پیامدهای ناشی از وضعیت آب و هوایی غبار آلود این استان و تحت تأثیر قرار گرفتن حقوق اساسی دیگری مانند:حق بر بهداشت و سلامت، حق بر آموزش و حقوق کودکان و سالمندان، راهکارهایی برای برون‌رفت از این وضعیت ارایه می‌شود. بدین منظور مقاله حاضر در سه گفتار تنظیم می‌شود. در گفتار نخست به حق برخورداری از آب و هوای سالم در اسناد بین المللی حقوق بشر و اسناد محیط زیستی خواهیم پرداخت و در گفتار دوم جایگاه آب و هوا در آموزه های اسلام و قوانین محیط زیستی ایران را بررسی خواهیم کرد و در گفتار پایانی حق بر آب و هوای سالم را بر وضعیت آب و هوایی استان خوزستان تطبیق خواهیم داد.
 

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم، ترجمه فولاد وند.
ارجمند سیاهپوش، ا. 1389. جامعه شناسی حقوقی، انتشارات جامعه شناسان، تهران، ج1.
اعتمادی، ی. 1383. سیر تحول قوانین منابع طبیعی و محیط زیست،انتشارات بهنامی، تهران.
اورکی، ط.؛ اورکی، م. و موسویان، ن. 1390. راهبرد کنترل و مدیریت آلودگی هوای کلان شهر اهواز در جهت توسعه پایدار شهری، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، صص115_122.
بنیاد خوزستان شناسی. 1381.کتاب خوزستان(1)،انتشارات سلمان، سایه هور، تهران.
بهداشت آب و بیماری متنقله از طریق آب آلوده. 1390. خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز، کد خبر 322.
بهداشت آب و بیماری های منتقله از طریق آب آلوده. 1390. خبرنگارسایت پزشکان جوان، کد خبر 322.
پورکاظم (چلداوی)، ک. 1383. جغرافیای تاریخی خوزستان،انتشارات سرزمین خوز، سوسنگرد، چ 2.
تاریمرادی، ا. و فخلعی، م. 1385. مبانی و احکام فقهی محیط زیست، مطالعات اسلامی،ش70، صص 31- 66.
تقی زاده انصاری، م. 1387. حقوق محیط زیست در ایران،انتشارات سمت، تهران، چاپ دوم.
جوادی آملی، ع. 1390. اسلام و محیط زیست، مرکز نشر اسراء، قم، چ6.
جوزی، ع.؛ جعفرپور، ج. و شعاریان، ف. 1389. حقوق محیط زیست، نشر علم کشاورزی ایران، تهران، چاپ اول.
چنانی، ن. 1391. حق برخورداری از آب و هوای سالم با تأکید بر وضعیت آب و هوایی خوزستان، پایان نامه کارشناسی ارشد.
حافظ نیا،م. و نیکبخت، م. آب و تنش های اجتماعی–سیاسی مطالعه موردی:گناباد، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی،شماره مقاله 540،صص 43- 62.
حبیبی مجنده، م. 1386. حق بر سلامتی در نظام بین المللی حقوق بشر، فصلنامه حقوق بشر،دانشگاه مفید، قم، ج 2، شماره ی 1، صص7- 38.
دبیرسیاقی، م. 1383. بحران محیط زیست، انتشارات حدیث امروز، قزوین، چاپ اول.
دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست. 1388. حقوق محیط زیست (نظریه ها و رویه ها)، انتشارات خرسندی، تهران.
ذوالفقاری، ح.؛ معصوم پور سماکوش، ج.؛ شایگان‌مهر، ش. و احمدی، م. 1390. بررسی هم دید توفان های گرد و غبار در مناطق غربی ایران طی سال های 1384 تا 1388(مطالعه موردی: موج فراگیر تیرماه 1388)، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 19، شماره 3، صص 17-34.
رحیمی، ع. 1388. انسان،توسعه،محیط زیست،کتاب ماه علوم اجتماعی، ش 20، آبان، صص 110-118.
رمضانی قوام آبادی، م. 1386. نگاهی به اصل غیر زیان بار (پایدار) از سرزمین در حقوق بین الملل محیط زیست، علوم محیطی، سال چهارم، ش 4 ،صص57-74.
سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی. 1384. بهداشت عمومی، شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی،تهران.
سایت انجمن های تخصصی محیط‌زیست، وضعیت محیط زیست ایران و رتبه جهانی آن..، به نقل از منبع: روزنامه ایران و سایت جبهه سبز ایران، http://www.mohit_zist.com .
سایت خبر رسانی بهار نیوز، خوزستان گرفتار در چنبره مشکلات زیست محیطی،کد مطلب: 2283 21.
سایت پایگاه خبری تحلیلی شوشان،کد خبر74798، 19 مرداد 1396.
سایت سلامت نیوز، سایت نسیم شوش، 1395..
سایت پایگاه خبری تحلیلی شوشان، کد خبر 74798 ،19 مرداد 1396.
سایت ویکی پدیا، دانش نامه آزاد، بحران ریزگردهای استان خوزستان.
سیادتی،س. ع. 1390. تغییرات آب و هوا و نقش آن در سلامت انسان، سایت بهداشت محیط e-h-Kashmar،22.
سید فاطمی، م. 1388. حقوق بشر در جهان معاصر، دفتر یکم، انتشارات شهر دانش،تهران، ج2.
سیستم مدیریت اطلاعات شرکت آبفا اهواز و آزمایش های انجام شده در آزمایشگاه مرکزی آب اهواز.
شکوئی، ح. 1389. جغرافیایی اجتماعی شهرها، اکولوژی اجتماعی شهرها، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران، چاپ اول.
طاووسی، ت.؛ خسروی، م. و رئیس‌پور، ک. 1389. تحلیل همدیدی سامانه های گرد و غباری در استان خوزستان، فصلنامه جغرافیا و توسعه، ش20، ،صص97-118.
طرفی، ف.؛ چمنی، ت.؛ کرم پور،ع.؛ الهی، ن. و سلحشور، ج. 1390. مدیریت بحران در ابرهای گرد و غبار (ریزگردها) (مطالعه موردی استان خوزستان، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، صص635 –642.
فنی، ز. و مولودی، ج. 1388. ارزیابی محیط زیست شهری در قالب قوانین و ضوابط، (با تأکید بر آلودگی هوا)، دو فصلنامه مدیریت شهری، ش24، صص 51-64.
قاسمی، ن. 1390. مجموعه قوانین و مقررات محیط زیست ایران، انتشارات بهنامی، تهران، چ 2.
قلی‌زاده، م.؛ فرج زاده، م. و دارند، م. 1388. ارتباط آلودگی هوا با مرگ و میر جمعیت شهر تهران، مجله پژوهشی حکیم، ش2، دوره12، صص65- 71.
گروه صلح کرسی حقوق بشر (دانشگاه شهید بهشتی). 1389. حقوق محیط زیست بشر، انتشارات دادگستر، تهران.
گروه مؤلفان وزارت آموزش و پرورش. 1384. بهداشت عمومی ،نشر شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران، تهران.
لال کورو، ک. و نیکلاس، ف. 1390. مبانی حقوق بین الملل محیط زیست، ترجمه: حسینی، م. نشر میزان، تهران.
متیوسی، آ. 1387. حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، ترجمه: حبیبی مجنده، م. نشر سازمان انتشارات دانشگاه مفید، قم.
مشهدی، ع. 1389. ترمینولوژی حقوق محیط زیست، انتشارات خرسندی،تهران.
موسوی، ط. 1383.کارون و مسائل اجتماعی و زیست محیطی، نشریه علوم انسانی گفتگو.
موسوی، ف. 1385. سیر تحولات منابع حقوق بین الملل محیط زیست، نشر میزان، تهران.
میر موسوی، ع. و حقیقت، ص. 1388. مبانی حقوق بشر از دیدگاه اسلام و دیگر مکاتب، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران،چاپ پنجم.
وحدتی، ع. 1390. پدیده گرد و غبار و مقابله با آثار زیانبار آن، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان.
وثوقی فرد، ب. 1392. قضیه سم پاشی هوایی (اکوادر علیه کلمبیا) تریل اسملتر قرن بیست و یکم، مجله حقوقی بین المللی سال 29، شماره 47، صص 139-158.
هاشمی، م. 1384. حقوق بشر و آزادی های اساسی، تهران، نشر میزان، تهران.
وب سایت خبری هفته نامه رضوان خوزستان. 1391. عطارزاده خبر داد: سالانه580 میلیون مترمکعب آب از کارون منتقل میشود.
هفته نامه رضوان خوزستان. 1392. مجازات اعدام برای آلودگی هوا در چین، ش 221 ،ص6.
حجاج، ا. حقوق الانسان و البیئه،التجارب الناجحه فی المجتمع المدنی العربی، صص7- 1.
طراف، ع. 2002. ارهاب التلوث و النظام العالمی. بیروت،المؤسسة الجامعیة.
الکحیل،ع. دورة الماء بین العلم و الایمان. سایتwww.Kaheel7.com.
السرطاوی، ف. 1999. البیئة و البعد الاسلامی، دارالمیسره للنشر و التوزیع و الطباعة.
العادلی، م. 2003. موسوعه حمایه البیئة، الاسکندریة، دارالفکر الجامعی.