تحلیل نقش اکوموزه‌‌ها در ارتقای فرهنگ حفاظت پایدار از محیط‌زیست

نویسندگان

دانشگاه شیراز

چکیده

اکوموزه‌‌ها یکی از اشکال جدید موزه در دنیای امروز هستند که با توجه به پیدایش مخاطرات جدید در حوزه‌‌های هویتی و جامعه شناختی و از طرفی تهدیدهای محیط زیستی برای انسان معاصر به وجود آمده‌اند. اکوموزه‌‌ها به عنوان یک سایت طبیعی زنده هستند که ماهیت و هویت بارز یک منطقه را به نمایش می‌‌گذارند و جوامع محلی از طریق آن میراث طبیعی و فرهنگی خود را معرفی، تفسیر، حفاظت و مدیریت می‌‌کنند. همچنین، اکوموزه‌‌ها با توجه به ماهیت و اهدافشان از یک سو باعث ایجاد اشتغال و رفاه برای مردم محلی و همچنین باعث نگهداری و ایجاد انگیزه حفاظت از محیط‌‌زیست می شوند و در نهایت باعث توسعه پایدار می‌‌گردند. در این مقاله نقش و جایگاه اکوموزه‌‌ها در حفاظت از محیط زیست و تاثیرات مثبت آن مورد بررسی قرار می‌‌گیرد. روش تحقیق این مقاله به صورت توصیفی- تحلیلی در رویکردی استنتاجی و گردآوری مطالب به صورت کتابخانه‌‌ای است. نتایج این تحقیق نشان می‌‌دهد که انسان برای رفع نیاز و دستیابی به آسایش اقدام به استفاده از منابع گسترده محیط زیست می‌‌کند که در بسیاری از موارد باعث تخریب آنها و آسیب رساندن به محیط‌‌زیست می‌‌شود. بحران‌های محیط زیستی ایجاب می‌‌کند که به منظور بقای نوع بشر و ارتقا سطح زندگی، انسان از رابطه صحیح با محیط زیست آگاه شده و آن را درک کند و ارزش‌‌ها و دیدگاه‌‌ها را برای حفاظت و بهبود کیفیت آن و در نتیجه رسیدن توسعه پایدار پرورش دهد.

کلیدواژه‌ها


اسلام‌‌زاد، و. 1382.مقدمه‌‌ای بر جامعه شناسی محیط‌‌زیست. نشر سازمان سبز حزب اسلامی کار.
اشرفی، م. 1389. بررسی مقایسه‌‌ای مفهوم اکوموزه با موزه‌‌های سنتی. نامه معماری و شهرسازی. 4: 69-60
حبیبی‌‌زاد، ز. 1389. اکوموزه، انسان و بوم. انتشارات ایرانشناسی.
حسین‌‌پور، ح. امینی، م. و بلال، د. 1389. اثرات محیط‌‌زیستی اکوموزه روستایی گیلان بر منطقه جنگلی سراوان. مجموعه مقالات همایش تنوع زیستی و تأثیر آن بر کشاورزی و محیط زیست. ارومیه.
حسینی امینی، ح. 1392. مقاله "شناخت نقاط قوت و ضعف توسعه گردشگری روستایی (مطالعه موردی: اکوموزه روستایی ابیانه)". مجله برنامه‌‌ریزی و توسعه گردشگری. 5(2): 50-76
دادخواه، ا. 1391. نگرشی نو بر گردشگری پایدار محیط‌‌زیستی استان لرستان با تأکید بر مدلswot. نخستین همایش منطقه‌‌ای توسعه پایدار مناطق طبیعی غرب کشور: چالشها و راهکارها.
داسام، د.1387. راهنمای تشریحی راه‌‌اندازی موزه با نگاهی به اکوموزه. ترجمه و گردآوری: زینب داوودی و علی صالحی. انتشارات سمیرا. تهران.
دسوالیز، ا. مایرس، ف. 2010. مفاهیم کلیدی موزه‌‌شناسی. مترجم: کوروس سامانیان و دیگران. تهران.
دولت آبادی، ح. 1382. فرهنگ محیط‌‌زیست. انتشارات فرهنگ معاصر.
ساعتیان، ر. 1393. حفاظت از منظر طبیعی-تاریخی روستای قوتان با ایجاد اکوموزه. مجموعه مقالات اولین کنگره بین‌‌المللی افق‌‌های جدید در معماری و شهرسازی. تهران.
شارپلی، ر. و شارپلی، ج. 1380. گردشگری روستایی. ترجمه: رحمت‌‌الله منشی‌‌زاده. نشر منشی. تهران.
صباغی، ح. طبیبیان، م.1394. بررسی چالش نظری و تبیین انگاره اکوتوریسم شهری. مجله علمی پژوهشی محیط شناسی. 41 (1): 273-257
ضرابی، ا. و اذانی، م. ۱۳۸۰. توسعه پایدار در جهان صنعتی و در حال توسعه. مجله رشد آموزش جغرافیا. تهران. ۵۹:؟.
طباطبایی، م. 1373. بوم شناسی زیتون. مجموعه مقالات اولین گردهمایی سراسری بررسی مسایل زیتون.
فرصت، م. 1384. ارزشیابی آموزش محیط‌‌زیستی در نظام آموزش عالی کشور. پایان‌‌نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، رشته مدیریت محیط‌‌زیستی، استاد راهنما آقای دکتر مجید عباسپور و آقای دکتر سید محمود شریعت.
کریمی، د. 1383. تبیین آموزش همگانی محیط زیست. مجله محیط زیست. 41: 70-79
محسن‌‌زاده، ا. و همکاران. 1388. حقوق محیط زیست(نظریه‌‌ها و رویه‌‌ها).
صادقپور، ا. و میرعزیزی، م. 1393. مطالعات موزه(اصول و مبانی). نشر سمیرا و موسسه میراث کتاب. تهران.
ولایی، ع. 1384. الگوهای رفتار با طبیعت (محیط‌‌زیست) از دیدگاه قرآن و سنت. رشته علوم قرآن و احادیث. دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات. (ph.d) پایان نامه دکتری، استاد راهنما دکتر محمدعلی لسانی فشارکی.
Boylan, P. 999. The intangible Heritage or Challenge and an Opportunity for Museum and Proffessional Training. London: Cultural Policy & Manaaagement,City University London.
Davis, P. 1999. a sense of places .londen.
DELOCHE B. 2007. Definition du musée, in MAIRESSE F. et DESVALLEES A. Vers une redefinition du musée? L’Harmattan.Paris.
GREGOROVA A. 1980. La muséologie - science ou seulement travail pratique du musée, MuWoP- DoTraM. 1: 19-21.
Hoopergreenhill e. 1994. The Educational Role of the Museum. London. Routledge.
Ohara, K. 1998.The image of Ecomuseum in Japan. Pacific Friends .Japan. 12: 25-27
RIVIERE G. H. 1989. La muséologie selon Georges Henri Rivière, Pads, Dunod.
Scheiner T. 2007. Musee at museologie. Definitions en cours, in MAIRESSE F. et DESVALLEES A., Vers une redefinition du musée?, Pads, L’Harmattan. 147-165.