مکان‌یابی دفن زباله در یک ناحیه روستایی (روستاهای اطراف دریاچه زریبار- شهرستان مریوان)

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌یزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌یزی روستایی، دانشگاه پیام نور تهران، ایران

چکیده

از جمله عوامل اساسی در دستیابی به توسعه پایدار توجه به مسایل محیط‌زیستی و حفظ منابع طبیعی است. در این راستا شناسایی منابع تهدید کننده محیط‌زیست و برنامه‌یزی در جهت رفع مشکلات آن می‌تواند به پایداری محیطی کمک نماید. با توجه به اینکه یکی از منابع آلوده‌کننده دریاچه زریبار و روستاهای اطراف، عدم جایگاه مناسب برای دفن زباله است این تحقیق بر آن است تا بر پایه GIS و استفاده از AHP، مکان مناسب دفن زباله برای مجموع چند روستای اطراف دریاچه را مکان‌یابی نماید. روش انجام پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است که پس از جمع آوری داده‌ها و استخراج 9 لایه (ارتفاع، شیب، گسل، آبراهه، دوری از راه‌های اصلی، نقاط مسکونی، دریاچه زریبار، تفرجگاه و کاربری اراضی) مکان‌یابی مناسب برای دفن زباله این مجموعه روستاها در سه سطح مناسب، نیمه مناسب و نامناسب تعیین شد. یافته‌های این تحقیق حاکی از آن است که برای دفن زباله از کل مساحت محدوده مورد مطالعه، 4/21 کیلومتر مربع، مناسب، 30/189 کیلومتر مربع، نیمه مناسب و 317 کیلومتر مربع، نامناسب تعیین است و همچنین مشخص شد که نزدیکترین مکان مناسب برای دفن زباله، فاصله 8 کیلومتری از دریاچه زریبار است.
 

کلیدواژه‌ها


اله آبادی، ا. و ساقی، م. 1390. مکان‌یابی و طراحی محل دفن زباله‌های روستایی بخش روداب سبزوار، مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، دوره 3، شماره، 1 صص 29- 34.
پوراحمد، ا.؛ حبیبی، ک.؛ زهرایی، س. م. و نظری عدلی، س. 1386. استفاده از الگوریتم فازی و GIS برای مکان‌یابی تجهیزات شهری (مطالعه موردی: محل دفن زباله شهر بابلسر)، مجله محیط‌شناسی، سال سی و سوم، شماره 42، صص 42-31.
حیدرزاده، ن. 1382. معیارهای مکان‌یابی محل دفن مواد زاید جامع شهری، تهران، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور.
جلالیان، ح. و دادگر، ح. 1392. مکان‌یابی محل دفن بهداشتی زباله‌های روستایی مورد: دهستان قلعه دره سی شهرستان ماکو، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال دوم، شماره ٤، صص 114-97.
سازمان حفاظت محیط زیست. 1388. ضوابط و استانداردهای محیط‌زیستی مکان‌های دفن زباله، تهران، انتشارات سازمان محیط‌زیست.
سعیدنیا، ا. 1387. مواد زاید جامد شهری، کتاب سبز شهرداری‌ها، مرکز مطالعات برنامه‌ریزی شهری، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
عبدلی، م. ع.1380. بازیافت و دفع مواد زاید جامد شهری تدوین شیوه‌های مناسب دفن بهداشتی و تهیه کمپوست کودآلی، تهران، انتشارات سازمان شهرداریهای کشور.
علایی طالقانی، م.؛ سنجری، ف. و جلالیان، آ. 1389. مکان‌یابی بهینه محل برای دفن بهداشتی پسماندهای جامد شهری کرمانشاه به روش تجربی بر اساس ویژگی‌های ژیومورفولوژی منطقه، مجله مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال دوم، شماره ششم، صص 34-19.
عنابستانی، ع. ا. و جوانشیری، م. 1392. مکان‌یابی محل دفن مناسب پسماندها در سکونتگاه‌های روستایی مطالعه موردی: نقاط روستایی شهرستان خواف، مجله جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره ششم، صص 122-103.
فرجی سبکبار، ح. ع.؛ کریم زاده، ح.؛ صحنه، ب. و کوهستانی، ح. 1388. الگوی سازی مکان‌یابی دفن زباله در نواحی روستایی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مطالعه موردی نواحی روستایی شهرستان بستان‌آباد، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز، شماره 27، صص 45-17.
فرجی سبکبار، ح. ع.؛ سلمانی، م.؛ فریدونی، ف.؛ کریم‌زاده، ح. و رحیمی، ح. 1387. مکان‌یابی محل دفن بهداشتی زباله روستایی با استفاده از مدل فرایند شبکه‌ای تحلیل (ANP) مطالعه موردی نواحی روستایی شهرستان قوچان فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 14، شماره 1، صص 146-129.
فرهودی، ر.؛ حبیبی، ک. و زندی، پ. 1384. مکان‌یابی محل دفن مواد زاید جامد شهری با استفاده از منطق فازی در محیط GIS مطالعه موردی شهر سنندج، نشریه هنرهای زیبا، شماره 23، صص 5-15.
قدسی پور، س. ح. 1388. فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) تهران، انتشارت صنعتی امیرکبیر.
مجلسی، م. و نوری، ج. 1390. مکان‌یابی و مدیریت محل دفن بهداشتی، تهران، انتشارات سازمان بازیافت و تبدیل مواد.
مرکز آمار ایران. 1390. فرهنگ آبادیهای استان کردستان، شهرستان مریوان.
Ebistu, T. & Minale, As. 2013. Solid Waste Dumping Site Suitability Analysis Using GeographicInformation System (GIS) and Remote Sensing for Bahir Dar Town, North Western Ethiopia, African Journal of Environmental Science and Technology, Vol. 7(11): 976-989.
Guiqina, W.; Lib, Q.; Guoxuea, L. & Lijunc, C. 2009. Landfill Site Selection Using Spatial Information Technologies and AHP: Case Study: Beijing, China, Journal of Environmental Management: 90, pp. 2414-2421.
Jandaghian, P.; Gol Mohammadi, F.; & Jalilvand, S. 2012. Methods for Locating Landfills by Using Geographic Information System GIS, the second congress of schematization and environmental management, P. 1-7.
Mohan B.; Dangi, Deanna Fernandez, Upendra B. Bom, Shashidhar Belbase, Rameshwor Kaphle, 2015.Evaluation of environmental impact assessment report preparation and public participation in landfill projects in Nepal, Habitat International, (46): 72-81.
Pece V.; Gorsevski, Katerina R.; Donevska, Cvetko D.; Mitrovski, J. & Frizado, P. 2015. Integrating multi-criteria evaluation techniques with geographic information systems for landfill site selection: A case study using ordered weighted average, Waste Management, Volume 32, Issue 2, February 2012, Pages 287-296.
Jordá-Borrell, R.; Ruiz-Rodríguez, F. & Lucendo-Monedero, Á. L. 2003. Factor analysis and geographic information system for determining probability areas of presence of illegal landfills, Ecological Indicators, Volume 37, Part A: 151-160.
Siddiqui, M. 1999. Landfill Sitting Using GIS, A demonstration Journal of Environmental Engineering, Applied Geography( 36) : 3-12.
Sener, S.; Sener, E. & Karagüzel, R. 2010. Solid Waste Disposal Site Selection with GIS and AHP Methodology: A Case Study in Senirkent-Uluborlu (Isparta) Basin, Turkey, Journal of Environmental Monitoring Assessment, (10): 1010-1023.
Solomon Peter Gbanie; Paul Bobby Tengbe; Jinnah Samuel Momoh; James Medo & Victor Tamba Simbay Kabba, 2013. Modelling landfill location using Geographic Information Systems (GIS) and Multi-Criteria Decision Analysis (MCDA): Case study Bo, Southern Sierra Leone.
Tchobanoglous, G.; Theisen, H. & Vigil, S. 1993.Integrated solid waste management: engineering principles and management issues. McGraw-Hill, Inc.
Yahaya, S.; Ilori, C.; Whanda S.J. & Edicha, J. 2010. Landfill Site Selection for Municipal Solid Waste Management Using Geographic Information System and Multicriteria Evaluation, American Journal of Scientific Research, Issue (10): 34-49.
Yu-Chi Weng; Takeshi Fujiwara; Harvey J. Houng; Chia-Hui Sun; Wen-Ying Li; Ya-Wen Kuo. 2015. Management of landfill reclamation with regard to biodiversity preservation, global warming mitigation and landfill mining: experiences from the Asia–Pacific region, Journal of Cleaner Production, Volume (104): 364-373.
Zhao, P. 2010. Sustainable urban expansion and transportation in a growing megacity: Consequences of urban sprawl for mobility on the urban fringe of Beijing. Habitat International, 34(2): 2